TEMİZ HAVANIN SİMGESİ: LİKEN BİTKİLERİ
Tepekent konumu, oluşturulan ormanı ve doğaya olan saygısını temiz havayla taçlandırıyor. Yalnızca temiz havada görünen ve sitemize girdiğiniz anda kayaların üzerinde görebileceğiniz liken bitki örtüsü bunun göstergesidir. Doğadaki kayaların, ağaçların üzerinde köksüz, gövdesiz ve yapraksız olarak yetişen liken; alg türü bitki ile bir mantar türünün birleşmesiyle oluşan likenler hava kirliliğinin olduğu ortamlarda asla var olmazlar.
Liken Nedir ?
Doğa’daki kayaların, ağaç gövdelerinin ve dallarının üzerinde köksüz, gövdesiz ve yapraksız oluşumlar görülür, bunlar “gövdesiz bitkiler kümesi”nden olan likenlerdir.
Bir liken; birbirinden ayrı olan belli bir alg türü bitki ile belli bir mantar türü bitkinden meydana gelmektedir. Şu halde liken basit bir canlı olmayıp, iki ayrı bitkinin yani algin ve mantarın bir araya gelmesi ve bir birlik meydana getirmesi ile ortaya çıkan birleşik, karmaşık bir canlıdır.
Bu iki ayrı çeşit canlı yan yana gelerek, kendilerine hiç benzemeyen bir dış görünüm ve hayat faaliyeti yaratarak bir birlik ve bütünlük meydana getirmektedir.
Liken, mantar ile alg bitkilerinin mükemmel biçimde ortak yaşamasıdır. Bazı bilim adamlarına göre Dünya’da likenler 20 bin türe ulaşmıştır. Karasal yaşama alanlarının yüzde 8-10’unda likenler yoğun olarak yer alır.
Liken Nasıl Yaşar ?
Likenlerin çoğunluğu üst bitken olarak ağaçların gövde ve dal kabukları üzerinde gelişir. Ağaç ile herhangi bir ilişkisi olmaz, aralarında besin ve su alışverişi yapılmaz, ağaca herhangi zararı yoktur. Nemli toprakta yaşayabilirler. Çıplak kayaların üzerini örten öncü canlılardır.
Kayaların üzerinde yerleşmiş bulunan likenlerin ölümünden sonra kalan artıkları ve kayaların parçalanması ile oluşan ilk ince toprak tabakası üzerine bundan sonra kara yosunları yerleşir, bunları da diğer bitkiler izler. Dolayısı ile likenler öncü bitkilerdir.
Hava Kirliliğinin Etkisi
Hava kirliliği; yoğunluğu, etkileme süresi ve etkileme sıklığı ile canlı sağlığını olumsuz etkileyen ve çevreye hasar yaratan maddelerin havada içinde yer alması olayıdır. Şiddetli etkilerinden başka, ağır metal hava kirleticilerine düşük yoğunlukta ve uzun süre maruz kalınması sebebi ile bitki, hayvan ve insan gibi canlılarda oluşan müzmin etkiler de vardır.
Endüstri kaynaklı hava kirliliğinin giderek artması ile liken varlığının fakirleştiğinin anlaşılması sonucunda artan ilgi, bu bitki grubu kullanılarak ağır metal ve radyoaktif kaynaklı hava kirliliğinin ölçülmesini düşündürmüştür.
Likenler, gelişmiş bir kök sistemine sahip olmadığından su ve mineral maddelerini tüm yüzeylerini kullanarak, havanın neminden ve yağışından almak zorundadırlar. Böylece hava kirleticilere doğrudan maruz durumdadırlar. Likenler radyoaktif kirliliği de biriktirmektedir.